Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2021 – 2026
I. WPROWADZENIE
Uchwalenie Gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie przez Radę Gminy, to zadanie wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Celem strategicznym programu jest przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, ochrona ofiar w rodzinie oraz zwiększanie dostępności i skuteczności profesjonalnej pomocy. Program określa szczegółowe zadania do realizowania, ukierunkowane na: rozwój systemu przeciwdziałania przemocy oraz współpracy międzyinstytucjonalnej, zapewnienie dostępności pomocy osobom i rodzinom z problemem przemocy domowej, kształtowanie świadomości społecznej w zakresie zjawiska przemocy w rodzinie.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie określa dla samorządu gminnego następujące zadania:
1. opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie;
2. prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działanie edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie;
3. zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia;
4. tworzenie zespołów interdyscyplinarnych
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Gminie Łopiennik Górny ma charakter długofalowy. Działania obejmują lata 2021 – 2026. W miarę potrzeb i sytuacji społecznych mogą ulegać zmianom i udoskonaleniom.
Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne:
- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2020 roku, poz. 218 z późn.zm. )
- ustawa z dnia 12 marca z 2004 r o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2020 roku, poz. 1876 z poźn. zm.)
- ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2019 roku, poz. 2277 z późn.zm.)
Program jest spójny z Programami:
- Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy
- Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Łopiennik Górny na rok 2021
II. DEFINICJA PRZEMOCY W RODZINIE
Podstawowym dokumentem regulującym działania w zakresie przeciwdziałania przemocy jest ustawa z dnia 29 listopada 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która pojęcie przemocy definiuje jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działania naruszające prawo lub dobra osobiste osób najbliższych, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, naruszające jej godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym. Definicja przemocy zawiera cztery podstawowe kryteria, na podstawie których, najczęściej rozpoznaje się przemoc w rodzinie są to:
- Intencjonalność – jest zamierzonym działaniem ukierunkowanym na ofiarę i ma na celu kontrolowanie jej i podporządkowanie; zmierza do osiągnięcia jakiegoś celu,
- Dysproporcja sił – brak równowagi sił w rodzinie – jedna osoba jest zdecydowanie silniejsza od pozostałych osób i mając tego świadomość wykorzystuje swoją przewagę;
- Naruszanie godności i praw – osoba stosująca przemoc narusza godność innych osób, poprzez np. poniżanie, wyśmiewanie, ośmieszanie,
- Powodowanie cierpienia i szkód – sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.
Wyróżnia się następujące rodzaje przemocy:
- Przemoc fizyczna – każde agresywne zachowanie skierowane przeciwko ciału ofiary, mogące prowadzić do bólu oraz fizycznych obrażeń (m.in. popychanie, obezwładnienia, szarpanie, policzkowanie, uderzanie pięścią, kopanie, duszenie, rzucanie przedmiotami, użycie brani).
- Przemoc psychiczna – agresywne zachowania które mają na ogół charakter poniżający lub budzący poczucie zagrożenia i wywołują emocjonalny ból i cierpienie (m.in. wyśmiewanie, wyzywanie, krytyka, groźby, kontrolowanie i ograniczenie kontaktu z innymi osobami).
- Przemoc ekonomiczna – uniemożliwianie dostępu do rodzinnych dostępów finansowych, okradanie, zaciąganie kredytów i zmuszanie do zaciągania pożyczek wbrew woli współmałżonka (m. in. Odbieranie zarabianych pieniędzy, niezaspokajanie materialnych potrzeb rodziny, uniemożliwianie podjęcia pracy).
- Przemoc seksualna - wymuszanie pożycia seksualnego lub nieakceptowanych i niechcianych praktyk seksualnych. Przemoc seksualna jest często przez ofiary molestowania ukrywana, co w znacznym stopniu utrudnia im udzielanie pomocy.
- Zaniedbania - ciągłe niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych.
Rodzaje przemocy: fizyczna, psychiczna, ekonomiczna i seksualna mogą się przenikać, ale każda może też występować osobno. Osoby dotknięte przemocą w rodzinie często doświadczają kilku jej form jednocześnie, przemoc w rodzinie najczęściej nie jest jednorazowym zdarzeniem. Zazwyczaj, jeżeli ktoś raz zastosował przemoc wobec bliskich osób, może zastosować ją po raz kolejny. Osoby zajmujące się zawodowo przemocą w rodzinie obserwują, że przemoc powtarza się w charakterystycznym schemacie zwanym cyklem przemocy.
III. ANALIZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY
W celu właściwego zaplanowania podejmowanych działań niezbędne jest dokonanie analizy problemów społecznych w gminie z uwzględnieniem problemu przemocy w rodzinie.
Gmina Łopiennik Górny liczy 3819 mieszkańców (stan na 31.12.2020r.) z czego 1961 stanowią kobiety a 1858 stanowią mężczyźni.
Według danych członków Interdyscyplinarnego Zespołu do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Łopiennik Górny realizowano procedurę „Niebieskie Karty” w sposób następujący: Gminny System Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2016– 2020
Z danych policyjnych wynika, że na terenie gminy w roku 2020 podczas przeprowadzanych interwencji domowych, gdzie sprawcą przemocy była osoba uzależniona od alkoholu, 11 rodzin objętych zostało procedurą „Niebieskich Kart”.
|
|
2018 |
2019 |
2020 |
|
Liczba rodzin w których była realizowana procedura „NK” |
15 |
17 |
11 |
|
Liczba formularzy wszczynających procedurę |
15 |
17 |
11 |
Z danych Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynika, że w okresie od stycznia do grudnia 2020 roku wpłynęło 6 wniosków celem rozpoczęcia procedury zobowiązania do leczenia uzależnienia od alkoholu, zostały wezwane na posiedzenia Komisji w celu podjęcia przez nich stosownych działań życia bez alkoholu, a 2 wnioski zostało skierowane do Sądu na przymusowe leczenie.
Z danych Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że 8,87% ludności gminy korzystało ze świadczeń pomocy społecznej. Wśród tej grupy występowały rodziny z problemem alkoholowym.
Ofiarami przemocy były najczęściej kobiety i dzieci. Sprawcami byli mężczyźni, w większości przypadków uzależnieni od alkoholu.
Z ustaleń wywiadów środowiskowych i spostrzeżeń pracowników socjalnych wynika, że zjawisko przemocy na terenie Gminy nie jest rozpowszechnione. Nie należy jednak tego problemu bagatelizować lub pozostawiać jako nie istniejący, albowiem sprawy związane z przemocą często jeszcze przez niektórych są skrywane i być może o wielu przypadkach pracownicy socjalni mogą nie mieć rozeznania.
IV. ADRESACI PROGRAMU:
Program przeznaczony jest dla mieszkańców Gminy Łopiennik Górny głównie skierowany jest do:
1. Ofiar przemocy w rodzinie:
- dzieci,
- współmałżonkowie lub partnerzy w związkach nieformalnych,
- osoby starsze,
- osoby niepełnosprawne,
2. Sprawców przemocy w rodzinie.
3. Przedstawicieli instytucji i służb pracujących z osobami i rodzinami zagrożonymi bądź dotkniętymi przemocą.
4. Społeczności lokalnej.
Cel główny programu
Zmniejszenie skali zjawiska przemocy oraz tworzenie jednolitego, profesjonalnego sytemu interwencji i wsparcia dla osób zagrożonych bądź uwikłanych w przemoc oraz ochrony ofiar przemocy.
Cele szczegółowe programu:
I. Koordynacja działań pomocowych realizatorów programu.
Zadanie 1:
Działalność Interdyscyplinarnego Zespołu do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie:
Cel zespołu:
Szybkie i skuteczne podejmowanie działań zmierzających do zapewnienie bezpieczeństwa oraz zatrzymania przemocy w rodzinie, a także planowanie i realizacja działań pomocowych w oparciu o diagnozę potrzeb.
Zadania Zespołu:
- Kompleksowa pomoc rodzinom dotkniętych zjawiskiem przemocy,
- Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących przemocy domowej i uruchamianie procedur mających na celu powstrzymanie przemocy,
- Wypracowanie procedur interwencji kryzysowej wobec ofiar i sprawców przemocy
- Kierowanie ofiar i sprawców przemocy do odpowiednich specjalistów
- Monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy, a w szczególności uruchamianie współpracy między różnymi instytucjami pomocowymi,
- Zbieranie materiałów dowodowych zgodnie z procedurą „Niebieskiej Karty”,
- Gromadzenie informacji na temat instytucji udzielających pomocy rodzinom, w których występuje zjawisko przemocy domowej,
- Analiza wniosków o wszczęcie postępowania w sprawie zastosowania obowiązku leczeniu odwykowemu składanych do GKRPA pod katem związku między nadużywaniem alkoholu a stosowaniem przemocy,
- Występowanie z zawiadomieniami do prokuratury o podejrzeniu popełnienia czynów określonych w art. 2 § 2 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Zadanie 2:
Działąnia Punktu Informacyjno - Konsultacyjnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Uzależnień.
Cele realizacji zadania:
1. Wsparcie prawne i psychologiczne dla ofiar przemocy i osób uzależnionych
Zadania Punktu:
- Udzielanie wsparcia emocjonalnego
- Udzielanie wsparcia psychologicznego i prawnego
- Prowadzenie działań informacyjno – konsultacyjnych oraz terapeutycznych dotyczących spraw związanych z rozwiązywaniem problemów uzależnień i przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
- Gromadzenie i udostępnianie informacji o instytucjach i organizacjach udzielających pomocy osobom dotkniętym zjawiskiem przemocy,
- Gromadzenie i udostępnianie informacji o instytucjach i organizacjach realizujących programy terapeutyczno – korekcyjne wobec sprawców przemocy.
II. Systematyczna edukacja środowiska lokalnego.
Zadanie 1:
Przygotowanie i udostępnienie materiałów o charakterze informacyjnym i edukacyjnym.
Cele realizacji zadania:
Ułatwienie dostępu do podstawowych informacji z zakresu przeciwdziałania przemocy oraz podniesienie poziomu wiedzy mieszkańców gminy na temat przemocy domowej.
Realizacje zadania:
- Umieszczenie informacji na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy oraz w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej Komendzie Powiatowej Policji, Szkołach i Placówkach opieki zdrowotnej oraz systematyczne aktualizowanie tych informacji,
- Rozpowszechnianie broszur i ulotek dotyczących zjawiska przemocy,
Zadanie 2:
Promowanie efektywnych sposobów rozwiązywania konfliktów w rodzinie oraz sposobów radzenia sobie z agresją i złością.
Cel realizacji zadania.
Nabycie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z agresją.
Realizacja zadania wobec wybranych grup:
1. Dzieci i młodzież:
- Promowanie zajęć edukacyjno – wychowawczych w szkołach i świetlicach środowiskowych,
- Realizacja szkolnych programów profilaktyki przemocy,
- Wspieranie aktywnych form spędzania czasu wolnego promujących zachowania bez agresji
2. Dorośli:
- Konsultacje z terapeutą,
- Terapia dla osób uzależnionych i współ uzależnionych,
- Uczestnictwo w spotkaniach grupy AA oraz grupy terapeutycznej
III. Systematyczna edukacja przedstawicieli różnych grup zawodowych stykających się z problematyką przemocy w rodzinie.
Zadanie 1:
Udział osób i grup zawodowych w specjalistycznych szkoleniach z zakresu przeciwdziałania przemocy.
Cel realizacji zadania
- Podniesienie poziomu wiedzy różnych grup zawodowych stykających się z problematyka przemocy,
- Profesjonalne przygotowanie poszczególnych grup do realizacji działań pomocowych,
- Udział w szkoleniach i konferencjach organizowanych dla osób i grup zawodowych bezpośrednio związanych z problematyką przemocy domowej.
V. REALIZATORZY PROGRAMU
- Urząd Gminy w Łopienniku Górnym,
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
- Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- Punkt Konsultacyjno – Informacyjny,
- Komenda Powiatowa Policji we Krasnymstawie,
- Placówki Opieki Zdrowotnej,
- Placówki Oświatowe
- Sąd Rejonowy we Krasnymstawie.
VI. MONITOROWANIE
Monitorowanie realizacji Programu odbywać się będzie w oparciu o sprawozdawczość podmiotów zaangażowanych w jego realizację. Na bieżąco sprawowany będzie nadzór nad realizacją programu i podejmowanie niezbędnych działań zmierzających do osiągnięcia celów wyznaczonych w programie.
VII. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Źródłem finansowania zadań zawartym w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie, są środki własne Gminy oraz pozyskane dotacje celowe na realizację zadania z tego zakresu.
